Terapijski modaliteti u zbrinjavanju obolelih od karcinoma endometrijuma
Different approach in the treatment of the Endometrial Cancer

Dragan Perišić (1), Dragoslav Kalinović (2) Zoran Gajić (3)
(1) Zdravstveni centar Gornji Milanovac
(2) Zdravstveni centar Zaječar
(3) Zdravstveni centar Kruševac

Sažetak: Incidenca karcinoma endometrijuma zadnjih decenija je stalno u porastu i on se nalazi na drugom mestu po učestalosti u našoj zemlji odmah iza karcinoma grlića. Trend porasta pripisuje se dužem životnom veku žena, pa i njihovoj dužoj postmenopauzi, boljoj ishrani, neadekvatnoj upotrebi estrogenskih preparata. Terapijski pristup je raznovrstan sa dominantnim hirurškim lečenjem i postoperativnim zračenjem. Glavni clj izveštaja je da na osnovu godina starosti, patohistologije tumora, zahvaćenosti miometrijuma, limfovaskularnog sistema, kliničkog stadijuma bolesti, procenimo stepen uznapredovale bolesti, odredimo terapijski pristup kao i efekte takvog lečenja. Za istraživanju smo koristili podatke pacijentkinja obolelih od karcinoma tela materice njih 53. Vremenski period obuhvatao je početak 1994god i završetak 1998 god, a mesto istraživanja je bilo Ginekološki Dispanzer ZC Gornji Milanovac. Prosečna starost pacijentkinja obolelih od karcinoma endometrijuma je 57.4 god. Stadiranjem najviše je pacijentkinja bilo u Ib podstadijumu njih 25 ili 47.2%. Histološki najzastupljeniji bio je gradus G1 kod 28 pacijentkinja ili 52.8%. Najviše je pacijentkinja sa invazijom u miometrij iznad 50% debljine, njih 34 ili 64.2%. Zahvaćenost limfovaskularnog sistema sa malignim tkivom potvrđena je kod 15 pacijentkinja ili 28.3%.Od terapijskog pristupa najčešće se koristio operativni tretman zajedno sa radioterapijom kod 39 bolesnica ili 73.6%. Ukupno je recidiva bilo kod 5 pacijentkinja, dok je 4 pacijentkinje imalo metastaze, i oni su tretirani najčešće hormonoterapijom. Maligna oboljenje tela uterusa su sve više zastupljenija u morbiditetu ženske populacije. Povećanje učestalosti nije praćeno linearnim rastom mortaliteta. Korišćenje multidisciplinarnog pristupa u lečenju, omogućava da većina bolesnica bude u remisiji i sa dobrim šansama za izlečenje.

Summary: In the last few decades the frequency of the endometrial cancer has been in constant growth, and it is on the second place in our country, immediately after the cervical cancer. This trend of growth is mainly due to the longer life expectancy of women, their longer postmenopause, better nutrition, and inadequate usage of estrogen supplements. Therapeutic approach is diverse with dominant surgical treatment and postoperative radiotherapy. According to the age of patients, tumor pathohistology, the spread over the myometrium, lymphovascular system, and the clinical stage of the illness, the main aim of this report is to estimate the grade of the illness, to determine the therapeutic approach, and the effects of such treatment. For this research the authors used data on patients with cancer of part of the uterus (53 patients) in the period from the beginning of 1994 to the end of 1998. The place of the research was the Gynecology Department at the Medical Center Gornji Milanovac. The average age of the patients with endometrial cancer was 57.4 years. According to the stages, the most patients were in Ib substage 25 or 47.2%. According to the histology, the most present was grade G1 (28 patients or 52.8%). The most patients had the invasion in the miometrium above 50% of thickness (34 or 64.2%). The spread of malignant tissue over lymphovascular system was confirmed in 15 patients or 28.3%. The most applied therapeutic approach was operative treatment in combination with radiotherapy (39 or 73.6%). Relapses was found in five patients. Four patients had metastases and they were most frequently treated by hormonal therapy. The malignant diseases of the body of uterus are more and more present in the morbidity of the women population. The higher frequency is not followed by linear growth of the mortality. Multidisciplinary approach in the treatment provides that the most of the patients are in remission and with good chances for the recovery. 

Uvod

Incidenca karcinom endometrijuma zadnje decenije je stalno u porastu. Prema podacima americkih istraživača iz 1997, godišnje u Americi od karcinoma tela materice oboli oko 35 000 žena od čega 6000 godišnje umre, te se karcinom endometrijuma nalazi na prvom mestu po učestalosti od svih tumora ginekološke regije. Slični rezultati rasta oboljenja su opisani i u našoj zemlji, ali se karcinom endometrijuma nalazi na drugom mestu po učestalosti odmah iza karcinoma grlića. Trend porasta karcinoma endometrijuma pripisuje se dužem životnom veku žena, pa i njihovoj dužoj postmenopauzi, boljom ishranom, primenom preciznijih dijagnostičkih metoda kao i neadekvatnom upotrebom estrogenskih preparata (1, 2). Terapijski pristup je raznovrstan sa dominantnim hirurškim lečenjem kao i sa jako zastupljenim postoperativnim zračenjem (3). Kod uznapredovalog oboljenja hormono i hemio terapija dobijaju sve više na značaju (4).

Cilj

Glavni cilj izveštaja je da na osnovu više odabranih parametara, samih, pojedinačno ili udruženih kao što su godine starosti, patohistologije tumora, zahvaćenost miometrijuma, limfovaskularnog sistema, kliničkog stadijuma bolesti, vremena praćenja i vremena preživljavanja pacijenata, zajedno sa vrstama terapijskog pristupa kao i pojavom recidiva i metastaza, procenjujemo stepen uznapredovale bolesti, terapijski pristup kao i efekte takvog lečenja.

Metodologija

U istraživanju smo koristili podatke dobijene od pacijentkinja obolelih od karcinoma tela materice njih 53. Vremenski period obuhvatao je početak 1994god i završetak 1998 god, a mesto istraživanja je bilo Ginekološki dispanzer ZC Gornji Milanovac.

Tabela 1: Starost pacijenata

Rezultati

Prosečna starost pacijentkinja u vreme dijagnostikovanja bolesti bila je 57.4 god, (Tabela 1). 
Ukupna prosečna starost za sve pacijente – 57.4 god.
Posmatrajući po vremenskom intervalu, najviše je pacijentkinja u šestoj deceniji života njih 19 ili 35.8%, a zatim slede bolesnice u sedmoj deceniji njih15. Stadiranjem po FIGO klasifikaciji najviše je pacijentkinja bilo u IB podstadijumu njih 25 ili 47.2%. Od histološkog gradusa tumora najzastupljeniji bio je G1 odnosno histološki dobro diferentovan tumor kod 28 pacijentkinja ili 52.8%. Najviše je pacijentkinja sa invazijom u miometrij iznad 50% debljine njih 34 ili 64.2%. Zahvaćenost limfovaskularnog sistema sa malignim tkivom potvrđena je kod 15 pacijentkinja ili 28.3%. Od terapijskog pristupa najčešće se koristio operativni tretman zajedno sa radioterapijom kod 39 bolesnica ili 73.6%, (Tabela 2) Medijana praćenja pacijentkinja bila je 36 meseci (rang 8 – 60). Mediana preživljavanja bila je 40 meseci (rang 9 -67). Ukupno recidiva bilo je kod 5 pacijentkinja ili 9.4%, dok je kod 4 pacijentkinje ili 7.5% bilo metastaza, (Tabela 3), a oni su najčešće tretirani hormonoterapijom, (Tabela 4).

Zaključak

Maligna oboljenje tela uterusa zauzimaju značajno mesto u morbiditetu ženske populacije. Karcinom endometrijuma je bolest prevashodno vezana za period postmenopauze i to Prve decenije nakon menopauze. Povećanje učestalosti oboljevanja od karcinoma endometrijuma, nije praćeno linearnim rastom mortaliteta. To se objašnjava boljom dijagnostikom, otkrivanjem tumora u FIGO I stadijumu oko 80% obolelih, i adekvatnim terapijskim lečenjem. Hiruški tretman uz postoperativno zračenje predstavlja osnovni terapijski pristup. Kod uznapredovalog oboljenja hormono terapija je metoda izbora. Korišćenjem multidisciplinarnog pristupa u lečenju naših pacijentkinja, većina bolesnica je u remisiji i sa dobrim šansama za izlečenje.

Literatura

1. Ziel H.K, Finkle W.D.: Increased risk of endometrial carcinoma among users of conjugated estrogens. N Engl J. Med 293:1167-1170,1975. 
2. Bourne T.H., Campbue S., Withead M., et al: Detection of endometrial carcinoma in postmenopausal women by transvagine ultrasonography and color flow imaging. Gynecol Oncol 40:253-259, 1991. 
3. Berchuck A., Rubin S., Hoskins W.J. et al: Treatment of endometrial stromal tumors. Gynecol Oncol 36:60-65, 1990. 
4. Dunton Ch. J., Pfeifer S., Braitman L.E. et al.:Treatment of advanced and recurrent endometrial cancer with cisplatin, doxorubicin and cyclophosphamide. Gynecol Oncol 44: 113-116,1991.