|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[ Sadržaj
] [ Indeks autora ]
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
UDK 61-051(497.11)"1944/1946" COBISS.SR-ID 38767113 |
strana 41. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
Istorija medicine Lekari na području Timočke krajine posle II
svetskog rata |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Preuzmite rad u pdf formatu |
IPeriod na koji se odnosi ovo istraživanje su prve posleratne
godine: 1944, 1945. i 1946. godina. To su bile veoma teške godine u
životu naroda na području Timočke krajine u kojima je zdravstvena
zaštita stanovništva bila na niskom nivou. Potrebe stanovništva za
zdravstvenom zaštitom daleko su prevazilazile mogućnosti državne
službe i privatne lekarske prakse. Stanovništvo u gradovima bilo je
u povoljnijoj situaciji jer su lekari, osim u nekoliko seoskih
naselja (Salaš, Jabukovac i Andrejevac), svi živeli i radili u
gradovima. Brojnije seosko stanovištvo, a posebno ono u zabačenim
selima, teško je dolazilo do lekara i često umiralo i od bolesti
koje je bilo moguće lečiti. Seosko stanovništvo je umiralo i od
posledica povreda jer nisu bili u mogućnosti da blagovremeno potraže
i dobiju lekarsku pomoć. IILekari su stub zdravstvene zaštite nekog područja, a njima u radu pomaže zdravstveno osoblje. Iz jednog "Spiska sanitetskog osoblja na teritoriji okruga Zaječar na dan 27. aprila 1944. godine" vidi se koji su lekari lečili bolesnike na području Timočke krajine. Pored bolesnih sa tog područja, pomoć sanitetskog osoblja u vidu lečenja očekivali su bolesni i ranjeni vojnici sa fronta, izbeglice i ratni zarobljenici. Iz pomenutog spiska se vidi da je u trenutku kada je on sačinjen na području Timočke krajine, "na licu mesta" bilo 39 lekara, ili po jedan lekar na 7387 stanovnika. Treba imati u vidu da se, s obzirom na vreme na koje se odnosi ovo istraživanje, broj lekara stalno menjao, povećavajući se i smanujući, pre svega u zavisnosti od potreba za lekarima na frontu i u armiji, u tadašnjoj administraciji, u vezi sa mobilizacijom i demobilizacijom ili su se vratili iz zarobljeništva. U Zaječaru su radili sledeći lekari: Bolnički lekari u Zaječaru su bili: Lekari komande mesta: U Boru su radili sledeći lekari: U spisku o kome je reč pomenuti su još lekari Dr Branko Krstić,
sanitetski major, Dr Dragutin Paunović i Dr Milutin Milenović koji
su se vratili iz zarobljeništva i "predloženi (su) za preuzimanje".
Pomenuti je i Dr Milić Milivoje koji je živeo u Gamzigradskoj banji,
ali bolestan i nesposoban za rad. IIIJedan od razloga promena broja i sastava lekarskog kadra na
području Timočke krajine bio je mobilizacija lekara za potrebe
vojske. Iz jednog akta Okružnog narodnooslobodilačkog odbora od 2.
februara 1945. godine može se saznati koje je sanitetsko osoblje
mobilisano iz pomenutog okruga [3]. Povereništvo zdravlja
Predsedništva ASNOS-a u Beogradu upozoreno je da bi zbog mobilisanja
sanitetskog osoblja, među kojima je bilo najviše lekara, došlo do
"posledica u sanitetskoj organizaciji Okruga koje se ne bi mogle
popraviti i usled kojih bi trpeo i vojni i civilni sanitet.“ IVMinstarstvo zdravlja Republike Srbije naredilo je 10. septembra da se popišu i reguistruju svi lekari i sačini imenik lekara, kao i da se o registrovanju izda potvrda svakom lekaru koju će koristiti kada promeni mesto boravka i službu. Okružni narodni odbori imali su obavezu da, pošto sačine pisak svojih lekara, pošalju ga Ministarstvu koje je sačinilo glavni imenik za Srbiju. Iz spiskova lekara objavljuju se osnovni biografski podaci uz svrsishodan komnentar iz drugih izvora. Obaveza prijavljivanja lekara bila je neizbežna, jer bi oni lekari koji se nisu njoj podvrgli mogli biti kažnjeni. Kada se lekar upiše u registar dobija, "pismenu potvrdu", a kada napusti područje gde radi, dužan je bio da se javi Okružnom narodnom odboru da dobije ispisnicu bez koje se ne može upisati u imenik Ogružnog odbora na čiju je teritoriju došao. Iz sačuvanih "Upitnika za lekare" koji su korišćeni za upisivanje u registar lekara na području Timočke krajine došlo se do biografskih podataka za sledeće lekare: Jokanović Lj. Dr Stevan, lekar opšte prakse, na službi u bolnici bratinske blagajne u Boru, rođen je 5. oktobra 1899. godine u Ahenu u Nemačkoj, Srbin po pravoslavnoj veri, jugoslovenski državljanin. Bio je oženjen i imao je četiri sina: Ljubomira, Živorada, Miloša i Vojislava. Medicinski fakultet je završio u Beogradu 1928. godine, a pravo na rad dobio 1929. Govorio je srpski, a služio se francuskim i nemačkim jezikom. Za vreme rata radio je u Brestovačkoj banji kao upravnik i banjski lekar i kao lekar bolnice bratinske blagajne. U narodno-oslobodilačkoj borbi je učestvovao "idejno i propagandno". Stanovao je u "borskom rudniku" u ulici Sarajevskoj broj 10. Pedanov I. Dr Georgije, hirurg, lekar bolnice bratinske blagajne borskog rudnika, rođen je 31. marta 1887. hodine u Neforošču, u poltovksoj guberniji u Rusiji. Rus je po poreklu, "jugoslovenski podanik" pravoslavne veorispovesti. Bio je oženjen i imao je sina Evgenija i ćerku Katarinu. Diplomirao je na medicinskom fakultetu u Odesi 6. septembra 1913. godine. Pravo na lekarsku praksu dobio je oktobra 1924. godine. Govorio je ruski i srpski. Posle kapitulacije Jugoslavije zaposlio se kao lekar hirurg bratinske blagajne borskog rudnika. U narodnooslobodilačkoj borbi je učestvovao "idejno". Ivković S. Dr Božidar, lekar opšte prakse, upravnik bolnice bratinske blagajne borskog rudnika, rođen je 1902. godine u Prokuplju. Radio je honorarno kao zdravstveni referent za borski srez. Bio je Srbin, jugoslovenski državljanin, pravoslavne veorispovesti. Imao je ženu Sofiju i sina Danila. Diplomirao je na Medicinskom fakultetu u Beogradu 1931. godine. Pravo na lekarsku praksu imao je od 1932. godine. Služio se francuskim i nemačkim jezikom. Od kapitulacije Jugoslavije 14. aprila 1941. pa do 25. avgusta 1942. proveo je u Nemačkoj kao jugoslovenski ratni zarobljenik, a od januara 1943. godine radio je lekar u bolnici bratinske blagajne borskog rudnika u Boru. U narodnooslobodilačkoj borbi učestvovao je "idejno". Stanovao je borskom rudniku u Ljubljanskoj ulici broj 2. Anastasijević D. Dr Aleksandar, lekar opšte prakse u bolnici bratinske blagajne borskih rudnika u Boru, rođen je 16. jula 1900. godine u Kragujevcu. Bio je i lekar mesnog narodnog odbora u Boru. Bio je Srbin, jugoslovenski državljanin, pravoslavne veorispovesti. Diplomirao je na Medicinskom fakultetu u Beču 1927. godine. Pravo na lekarsku praksu imao je od 1929. godine. Govorio je francuski i nemački jezik. Vreme kapitulacije proveo je kao lekar u bolnici bratinske blagajne u Boru. U narodnooslobodilačkom pokretu učestvovao je "idejno". Bio je oženjen, bez dece. Stanovao je u borskom rudniku u Sarajevskoj ulici broj 5 a. Džinić Dr Fadil, ginekolog i operator, lekar hirurškog odeljenja bolnice mesne bratinske blagajne u Boru, rođen je 28. septembra 1909. godine u Banjoj Luci. Bio je Hrvat po poreklu, jugoslovenski državljanin, muslimanske veroispovesti. Završio je Medicinski fakultet u Zagrebu. Govorio je francuski i nemački jezik. Od kapitulacije Jugoslavije do 1942. godine proveo je kao asistent ginekološke klinike u Zagrebu, a od te godine do oslobođenja bio je na radu u Nemačkoj. Jedno vreme posle oslobođenja radio je na IV odeljenju Glavne vojne bolnice u Zagrebu, a posle toga u bolnici bratinske blagajne borskog rudnika. Bio je oženjen i imao je kćer Faridu. Brenčić J. Dr Leopold, zubni lekar bolnice mesne bratinske blagajne u Boru, specijalista za usne i zubne bolesti, rođen je 18. oktobra 1905. godine u Petcu u Sloveniji. Slovenac po poreklu, jugoslovenski državljanin, katoličke veroispovesti. Završio je Medicinski fakultet u Pragu. Od kapitulacije Jugoslavije do oslobođenja proveo je kao zubni lekar u bolnici mesne bratinske blagajne u Boru. Nije učestvovao u narodnooslobodilačkom pokretu. Bio je oženjen, bez dece. Stanovao je u borskom rudniku u Sarajevksoj ulici broj 1. Panajotović J. Dr Jovan, lekar bratinske blagajne u Majdanpeku, rođen je 1877. godine u Beogradu. Završio je Medicinski fakultet u Gracu u Austriji. Pravo na lekarsku praksu imao je od 1906. godine. Govorio je nemački jezik. Vreme od kapitulacije Jugoslavije do oslobođenja proveo je u Beogradu i Majdanpeku, gde je i posle toga radio kao lekar bratinske blagajne. U narodnooslobodilačkoj borbi nije učestvovao zbog starosti i bolesti. Bio je oženjen i bez dece. Gligorijević I. Dr Milan, sreski sanitetski referent, rođen je 14. septembra 1895. godine u Donjem Milanovcu. Sporedna služba mu je bila lekar bratinske blagajne u Donjem Milanovcu i Direkcije rečne plovidbe. Bio je Srbin po poreklu, jugoslovenski državljanin, pravoslavne vere. Medicinski fakultet završio je 1930. godine u Beogradu. Pravo na lekarsku praksu imao je od 1931. godine. Nije imao posebnu specijalnost u struci. Govorio je nemački, francuski i rumunski. Nemci su ga zarobili 1941. godine kao upravnika vojne bolnice u Kruševcu i pustili kući u maju mesecu kao bolesnog. Od tada je živeo u Donjem Milanovcu kao otpušten iz državne službe od okupatora. Dobrovoljno je stupio u jedinice 25. divizije kao lekar 16. brigade 9. septembra. Radio je kao lekar u hirurškoj ekipi tih jedinica i kao epidemiolog do 30. marta 1945. godine, učestvujući u svim borbama tih jedinica po Srbiji i Bosni. Bio je oženjen i imao je dva sina. Atanasković P. Dr Svetislav, malariolog, upravnik doma zdravlja u
Negotinu, rođen je 3. maja 1895. godine u Mozgovu, u aleksinačkom
srezu. Sporedna služba mu je bila sreski sanitetski referent i
saobraćajni lekar. Bio je Srbin po poreklu, jugoslovenski
državljanin, pravoslavne verosipovesti. Završio je Medicinski
fakultet u Parizu 1924. godine. Pravo na lekarsku praksu imao je od
1925. godine. U vreme kapitulacije Jugoslavije bio je jedno vreme u
zaprobljeništvu, da bi se obreo kao izbeglica u Negotinu gde je do
oslobođenja sarađivao sa sreskim narodnooslobodilačkim odborom. Bio
je oženjen i imao je sina [6]. Anđelković Dr Nikola, lekar opšte medicine, radio je kao uredski lekar-činovnik. Rođen je 28. decembra u Negotinu. Medicinu je završio januara 1924. godine kada je stekao i pravo na lekarsku praksu. Mobilisan je 6. septembra 1944. godine i radio je kao lekar komande mesta i područja. Bio je oženjen i otac jednog deteta. Stanovao je u Voskresenjskoj ulucu broj 13. u Negotinu [8]. Kostić K. Dr Miodrag, hirurg, upravnik bolnice u Negotinu i šef hirurškog odeljenja, rođen je 4. avgusta 1895. godine u Kragujevcu. Bio je po poreklu Srbin, jugoslovenski podanik, pravoslavne veroispovesti. Medicinski fakultet je završio 12. jula 1922. u Lionu, u Francuskoj. Pravo na lekarsku praksu stekao je 1923. godine. Govorio je dobro francuski, a služio se engleskim i nemačkim jezikom. Posle kapitulacije Jugoslavije bio je dve godine u zarobljeništvu, a nakon toga vratio se u Negotin. Nije učestvovao u narodnooslobodilačkoj borbi, osim što je lečio ranjenike. Bio je oženjen i nije imao dece. Stanovao je u ulici Kraljevića Marka broj 4. u Negotinu [9]. Arsović S. Dr Ljubica, specijalista za unutrašnje bolesti, šef odeljenja za unutrašnje bolesti negotinske bolnice, rođena je 25. decembra 1900. godine u Beogradu, Srpkinja po poreklu, jugoslovenski podanik, pravoslavne vere. Medicinski fakultet je završila u Beogradu 26. apirla 1926. godine, a pravo na lekarsku praksu stekla je 1930. godine. Služila se francuskim i nemačkim jezikom. U periodu od kapitulacije Jugoslavije do oslobođenja radila je kao lekar unutrašnjeg odeljenja zaječarske bolnice, a zatim na istoj funkciji od 15. jula 1945. godine u negotinskoj bolnici. Nije učestvovala u narodnooslobodilačkoj borbi. Bila je neudata. Stanovala je u ulici Stanoja Nešića broj 3, u Negotinu [10]. Pored pomenutih lekara, početkom 1946. godine na području Timočke
krajine radili su i ovi lekari: Dr Radomir Nikolić iz Trnavca, rođen
1899. godine, radio je kao sreski sanitetski referent; Dr Cvetko
Gligorijević iz Malog Jasenovca, rođen 1915. godine, radio je kao
gradski sanitetski referent u Zaječaru; Dr Leko Đolović, rođen 1893.
godine, obavljao je dužnost sanitetskog referenta u Knjaževcu; Dr
Milutin Milenović, rođen 1901. godine u Knjaževcu, bio je lekar u
istom mestu; Dr Aleksandar Pavlovcki, rođen 1904. godine u Kijevu,
Dr Kosta Mihajlović, rođen 1883. godine u Trnjanu i Dr Stevan Ilić
rođen 1998. godine u Donjij Kamenici.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Adresa autora / Corresponding
address: Petar Paunović, Rajačka škola zdravlja, Rajac, Negotin, Srbija E-mail: rajcanin@gmail.com |
Rad primljen: 2.4.2021. Elektronska verzija objavljena: 28.5.2021. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
[ Sadržaj
] [ Indeks autora ]
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|