XXIV Timočki medicinski dani :::
Sažeci radova -
Pedijatrija

28.
VARICELE U DECE U OPŠTINI NEGOTIN TOKOM 2004. I 2005. GODINE
Srđan Bogičić, Vojislava Stuparević, Jordan Trokanović
ZDRAVSTVENI CENTAR NEGOTIN, PEDIJATRIJSKA I EPIDEMIOLOŠKA SLUŽBA

Varicela je akutno yarayno virusno dečije obolenje sa vezikuloznom ospom, koja izbija u naletima i čiji se indeks kontagioznosti kreće oko 70%. Uglavnom oboljevaju deca, a mogu čak i najmlađa odojčad zbog slabog transplacentarnog imuniteta. Javlja se najčešće u epidemijama, u zimskim mesecima i blago je obolenje. Prolazi kroz kataralni, osipni i rekonvalescentni oblik u trajanju od dve do tri nedelje. Mogu ređe da se vide maligne, konfluentne i hemoragične forme bolesti sa teškom kliničkom slikom. Komplikacije su lake i retke na koži, sluzokožama, mozgu i plućima. Lečenje je simptomatsko uz izolacijui i ležanje, a kod komplikovanih bolesnika sa oštećenim imunitetom mogu ostati posledice opasne po život.
U epidemiji varicele u Negotinu tokom 2004. godine registrovali smo 211 deteta od 1 do 18 godina, odnosno 147 predškolske i 64 školske dece, 116 muških iI 95 ženske dece. Značajno više su obolela predškolska i muška deca. Oboleli su pretežno imali laku kliničku sliku i komplikacije sa: cerebelitom, pneumonijum, otitisom, linfadenitisom, pyodermijom i dr. Registrovali smo u par slučajeva i u jednog novorođenčeta odn. 2% ukupno obolele dece. Sekfele bolesti nismo registrovali ni kod komplikovanih bolesnika sa komplikovanom krvnom slikom

29.
PUŠENJE I TRUDNOĆA
Bojana Cokić i saradnici
ZDRAVSTVENI CENTAR ZAJEČAR, PEDIJATRIJSKA SLUŽBA

UVOD: Nikotin je droga koja se nalazi u cigaretama i može ozbiljno da utiče na zdravlje nerođenog deteta. Nikotin u trudnoći oštećenja DNK fetusa. Brojne studije su utvrdile da pušenje cigareta dovodi do rađanja dece sa malom telesnom masom, povećani su perinatalni i neonatalni morbiditet i mortalite. Dokazano je da je rascep usne i nepca dva puta češći u dece čije su majke pušile u trudnoći. CILJ RADA: je bio utvrditi broj žena koje su pušile u toku trudnoće. METOD I MATERIJAL: podaci su dobijeni iz Apgar liste i zdravstvenog kartona ispitivanih trudnica. REZULTATI: ispitano je 2801. trudnica u periodu od 2000. do 2004. godine. Prosečna starost ispitivanih trudnica je 26,23 godina. Od tog broja u toku trudnoće je pušilo više od 10 cigareta dnevno 996 ( 35,559%), 1805 ( 64,441%). Od ukupnog broja trudnica koje su pušile u gradu živi 628 (63,052%), a u selu 368 ( 36,917%). U grupi domaćica i nezaposlenih ukupno je bilo 707 (70,983%) trudnica koje su pušile, zaposlenih 280 (28,112%) i studentkinja 9 (0,903%). Značajan je podatak da su drugorotke i trećerotke pušile u svakoj trudnoći, drugorotke u broju 367 (36,847) a trećerotke 161 (16,1645). ZAKLJUČAK: Broj trudnica koji puši na našem uzorku je zabrinjavajući s obzirom na dokazano štetno dejstvo nikotina na fetus. Neophodno je uvesti zdravstveno-prosvetni rad pre koncepcije, kako bi smo sprečili pojavu štetnog dejstva nikotina na naše potomstvo.

30.
HOLT-ORAMOV SINDROM-PRIKAZ SLUČAJA
Bojana Cokić i saradnici
ZDRAVSTVENI CENTAR ZAJEČAR, PEDIJATRIJSKA SLUŽBA

Holt-Oramov sindrom je autosomno-dominantno oboljenje sa varijabilnom ekspresijom i penetracijom . Karakteriše se malformacijama gornjih ekstremiteta - displazija šake (nedostatak palca, trifalangealni palac, nemogućnost opozicije palca) i defekt radijusa ili ulne, izuzetno sa fokomelijom. Najčešća srčana mana je defekt atrijalnog septuma (ASD). Ovaj sindrom su prvi put opisali Mary Clayton Holt i Samuel Oram 1960.godine. Incidenca je 1: 100 000 novorođenčadi. Publikovano je više od 300 slučajeva. Defekt se nalazi na dugom kraku hromozoma 12 (12q2). Preporučuje se genetička konsultacija. Prenatalnom dijagnozom može se dedektovati srčana mana ploda u roditelja koji imaju Holt-Oramov sindrom. U radu prikazujemo devetogodišnjeg dačaka koji je primljen u Dečije odljenje Zdravstvenog centra Zaječar radi ispitivanja malog rasta. Pri kliničkom pregledu se zapaža karakterističan fenotip dečaka sa malim rastom. Telesna visina izosi 116 cm ( P < 3), telesna masa 22 kg (P 10). Ima deformitet palca desne šake. Na srcu se auskultacijom registruje sistolni šum. Na osnovu kliničkog nalaza radi se o Holt-Oramovom sindromu. Radi konačne dijagnoze dečak se upućuje u višu zdravstvenu ustanovu. Ultrazvučnim pregledom srca utvrđen je atrijalni septalni defekt. Potvrđena je dijagnoza Holt-Oramovog sindroma. Predloženu operaciju na srcu roditelji odbijaju. Porodica prikazanog dečaka nema druge članove porodice sa istim znacima oboljenja. Nakon postavljene dijagnoze roditelji odbijaju svaku saradnju, najverovatnije iz razloga što žive u sredini gde je neprijatno reći da dete ima neku manu.

31.
WILLIAMS-BEUREN SINDROM-PRIKAZ SLUČAJA
Bojana Cokić i saradnici
ZDRAVSTVENI CENTAR ZAJEČAR, PEDIJATRIJSKA SLUŽBA

Sindrom Williams je retko genetsko oboljenje, još uvek nedovoljno dijagnostikovano. Uzrok oboljenja je delecija dugog kraka hromozoma 7 (7q11,23). Neka deca sa ovim sindromom nisu dijagnostikovana, jer se delecija hromozoma 7 ne prikazuje. Karakteristika sindroma je specifičan izgled sa mentalnom retradacijom. U radu prikazujemo dečaka sa sindromom Williams. Dečak je rođen iz treće, održavane trudnoće (progesteron), normalne težine, urednih vitalnih funkcija. Klinički se odmah zapažaju minor znaci koji upucuju na neko genetsko oboljenje. Međutim, klinički nije bio prepoznatljiv sindrom. Ispitivanje je započeto u višim zdravstvenim ustanovama. Kariotip je bio uredan-46, XY. Mentalna retardacija i karakterističan izgled - grube crte lica, mikrocefalija, mikrognatija, velika usta, debele usne, prominentne i velike uši, zvezdast iris i dalje upućuju da se radi o genetskom oboljenju. Dečak polazi u školu, ali zbog mentalne retardacije u specijalnu. Konačno u 10. godini genskim probama se otkriva delecija dugog kraka hromozoma 7 i konačno postavlja dijagnoza oboljenja.

32.
POVEZANOST BMI I VREDNOSTI HEMOGLOBINA KOD DECE MLAĐEG ŠKOLSKOG UZRASTA
S. Markišić (1), B. Canić (1), M. Bakić-Joksimović (2), V. Pupin-Kojić (3)
(1) DOM ZDRAVLJA SOKOBANJA, (2) DOM ZDRAVLJA BERANE, (3) ZDRAVSTVENI CENTAR JUŽNI BANAT-PANČEVO

UVOD: Najčešće korišćeni antropometrijski indeks za iskazivanje stanja ishranjenosti jeste BMI ( Body Mass Index). Sadržaj hemoglobina (Hgb) smatra se, takodje, jednim od najpouzdanijih pokazatelja stanja ishtanjenosti. CILJ: Odrediti stanje ishranjenosti dece mlađeg školskog uzrasta, utvrditi učestalost pojave anemije i utvrditi postojanje povezanosti između stanja ishranjenosti (BMI) i vrednosti Hgb. MATERIJAL I METODE: Istraživanje je obuhvatilo 317 dece sa teritorije opštine Sokobanja,koja su podeljena preme uzrastu, polu i mestu stanovanja. Na sistematski pregledima izvršena su najčešća antropometrijska merenja, TM i TV, a zatim je izračunavan BMI kao TM(kg)/TV(m)2 i izvršena je percentilna distribucija istog korišćenjem percentilnih krivulja.Rezultate smo tumačili: u okviru vrednosti BMI od P10 do P 85 normalno ishranjena deca; od P5 do P10 mršava deca; od P85 do P95 umereno gojazna deca (predgojazna); BMI < P5 pothranjena deca; BMI > P95 gojazna deca. Hgb određivan je metodom po Salhiju, iz kapilarne krvi, a anemičnom decem smatrana su ona sa vrednostima Hgb < 120 g/L (SZO,1989.) REZULTATI: Normalno ishranjene dece bilo je 166 (52,36%), od čega 74 (56,92%) iz ruralne i 92 (49,12%) iz semiurbane sredine. U odnosu na pol iz ruralne sredine bilo je 34 (53,97%) devojčica i 40 (59,7%) dečaka, dok iz semiurbane sredine 43 (43%) devojčica i 49 (56,33%) dečaka. Pothranjene dece bilo je 29 (9,15%), 11 (8,46%) sa sela i 18 (9,63%) iz Sokobanje. To bi u odnosu na pol bilo 6 (9,52%) devojčica i 5 (7,46%) dečaka iz ruralne i 11 (11%) devojčica i 7 (8,04%) dečaka iz semiurbane sredine. Gojaznih je bilo 26 (8,21%) dece;10 (7,69%) iz ruralne i 16 (8,56%) iz semiurbane sredine,odn. 6 (9,52%) devojčica i 4 (5,97%) dečaka iz ruralne sredine i iz semiurbane 10 (10%) devojčica i 6 (6,89%) dečaka. Ostalo su bili predgojazni, i to njih 60 (18,92%) i mršavi, njih 36 (11,36%).
Vrednost Hgb < 120 g/L imalo je 135 (42,58%) dece od 317 ispitivanih, i to 72 (44,2%) dečaka i 63 (40,9%) devojčica. Deca sa višim vrednostima BMI imaju i više vrednosti Hgb. ZAKLJUČAK: Stanje ishranjenosti posmatrane populacije je nezadovoljavajuće. Poremećaj ishranjenosti postoji u oko polovine ispitivane dece, sa pomakom u desno - više predgojazne i gojazne dece. Anemija je aktuelni problem i u vezi je sa stanjem ishranjenosti, a posredno i sa navikama u ishrani, strukturom dnevnog obroka i ekonomskim standardom.

33.
SPECIFIČNOSTI LEČENJA ADOLESCENATA I MLAĐIH ODRASLIH OSOBA SA UROĐENIM SRČANIM MANAMA
Igor Šehić, Mila Stajević, Ivica Despot, Bosiljka Jovičić
INSTITUT ZA ZDRAVSTVENU ZAŠTITU MAJKE I DETETA SRBIJE "DR VUKAN ČUPIĆ", BEOGRAD

Pedijatrijska kardiohirurgija jedna je od najmlađih grana u medicini. Prve operacije urađene su 50-tih i 60-tih godina prošlog veka. U našoj zemlji pedijatrijska kardiohirurgija zvanično postoji od 1982. godine. Sve je veći broj adolescenata, odnosno odraslih sa urođenim srčanim manama koji su bili lečeni u pedijatrijskim ustanovama, a čiji dalji tretman nije definitivno utvrđen na najbolji mogući način. Cilj našeg izlaganja je da predstavimo neka rešenja koja su već našla primenu u zemljama zapadne Evrope i da pokrenemo diskusiju u pravcu pronalaska najboljeg modusa zdravstvene zaštite ovog dela populacije kod nas.

34.
CIRKUMCIZIJA – MODIFIKOVANA PLASTY BELL TEHNIKA
Miodrag Jolić
ZDRAVSTVENI CENTAR ZAJEČAR, SLUŽBA DEČIJE HIRURGIJE

Autor prikazuje inoviranu metodu Plasty bell u rešavanju fimoza uz pomoć plastičnog umetka. Na ovaj način se u potpunosti izbegava krvarenje ili pojava hematoma. Cirkumcizija je načinjena kod tridesetoro dece bez pojave bilo kakve komplikacije. Posebno se preporučuje kod pacijenata sa kompromitovanom hemostazom.

35.
PRIKAZ MUŠKOG DETETA SA VIŠKOM X HROMOZOMA
Jordan Trokanović, Srđan Bogicić, Milovan Nikolić
ZDRAVSTVENI CENTAR NEGOTIN, PEDIJATRIJSKA SLUŽBA

Prikazuje se muško dete od godinu dana sa viškom X hromozoma , psihomotornom retardacijom i multipnim anomalijama. Primljen je u bolnicu sa znacima zapaljenja pluća i zbog slabog napredovanja. Treće dete iz treće održavane trudnoće (ginipralom). Porođaj prirodnim putem, dete odmah prodisalo. PM 3600, OG 33 cm. Registrovana hiperbililrubinemija, hipotonija i usporeni refleksi. Pored toga registrovane su nisko usađene ušne školjke, sa stenotičnim spoljnim ušnim kanalom, kao i gotsko nepce, zatim kontrakture prstiju šaka i pes eqvinovarus bilateralis. Testisi se ne palpiraju u skrotumu i IQ 40-45. Kariotip muški sa prekobrojnim hromozomom. Dete više puta lečeno u našoj bolnici i u Beogradu zbog bronhitisa, anemije, slabog psihofizićkog napredovanja i deformacija ekstremiteta. Poslednji put hospitalizovan zbog pneumonije i bronhitisa. Ne hoda i ne govori , sedi uz pridržavanje. TM 8000, TV 78 cm, OG 44 cm. Lab: SE 15/35, L 7,5, HG 95 g/l. Ro pulmo bo. Lečen antibioticima, kortikosteroidima i bronhospazmoliticima. Predlaže se fizikalna terapija i pojačana psihička stimulacija deteta, kao i psihoterapija roditelja. Takođe se predlaže kontrola dečjeg neuropsihijatra, ortopeda, pedijatra i psihologa, kao i prevencija anemije i korektivna terapija deformiteta. Prognoza neizvesna. Potrebna porodična poseta genetskom savetovalištu IMD Beograd.

36.
STRUKTURA MORBIDITETA NOVOROĐENČADI LEČENE NA DEČIJEM ODELJENJU BOLNICE ZC "SVETI LUKA" U SMEDEREVU
Slavica Veljković, Slavica Anđelković, Dejan Anđelković
ZDRAVSTVENI CENTAR "SVETI LUKA" SMEDEREVO

U radu su izneti rezultati retrosprospektivne studije, rađene u periodu 2000-2004. godine, na Dečijem odeljenju ZC« Sveti Luka« Smederevo. Analizirani su podaci o lečenoj deci u neonatalnom uzrastu (0-28 dana). U prikazanom periodu u porodilištu ZC Smederevo, rođeno je ukupno 6998 novorođenčadi. U istom periodu, na Dečijem odeljenju hospitalizovano je 3949 pacijenata, uzrasta 0-18 godina; od toga 392 (9,9%) u novorođenačkom uzrastu (5,6% ukupno rođene dece). Posmatrano hronološki, uočen je blagi trend smanjenja broja novorođene dece po godinama( 1425/2000.-1416/2004.), kao i trend povećanja broja lečene novorođenčadi u kasnijem neonatalnom periodu( 8,5%/2000.-11,4%/2004.). Najčešći razlog za hospitalizaciju bile su kožne infekcije - omphalitis i pemphigus (28,6%), nefiziološka novorođenačka žutica (23,2%), upale uha (20,7%), uroinfekcije (11,5%). Novorođenačka sepsa kao klinički najteži uzrok hospitalizacije postojala je u oko 2,3% lečene novorođenčadi. Lečeno je više muške novorođenčadi (M : Ž = 56,9% : 43,1%), više preterminske novorođenčadi (<38NG : >38NG = 55,1%:44,9%), više dece male TM na rođenju(<2500gr : >2500gr = 58,2%:41,8%). Novorođenački period je posebno vulnerabilan period u dečijem uzrastu.Većina kliničkih stanja, zbog nezrelosti odbrambenih mehanizama novorođenog deteta, u ovom životnom uzrastu, ima posebne manifestacije, ali i odlike ozbiljnih sistemskih oboljenja. Pravovremena dijagnoza, specifičan klinički »monitoring« i adekvatne mere potpore i lečenja, u neonatalnom periodu, najefikasnija su mera u sprečavanju mortaliteta i kasnijih sekvela.

37.
POZITIVNA PORODIČNA ANAMNEZA – FAKTOR RIZIKA ZA RAZVOJNI POREMEĆAJ KUKA (RPK) U NOVOROĐENČADI
Slavica Veljković, Slavica Anđelković, Dejan Anđelković
ZDRAVSTVENI CENTAR "SVETI LUKA" SMEDEREVO

U radu su izneti rezultati prospektivne studije, rađene u periodu 1996-2000. godine, u Službi za neonatologiju ZC« Sveti Luka« Smederevo, u detekciji razvojnog poremećaja kuka (RPK) novorođenčadi. Sistematskim kliničkim i ultrazvučnim pregledom obuhvaćeno je 7068 novorođenčadi (14.136 kukova). Jedan od značajnih faktora ortopedskog rizika bila je pozitivna porodična anamneza. Izdvojena je grupa od 189 (16,2%) novorođenčadi sa pozitivnom porodičnom anamnezom, od 1166 novorođenčadi sa faktorima ortopedskog rizika. Patološki sonografski nalaz (tip IIC, D, III i IV po Grafu) utvrdili smo na 104 kuka novorođenčadi sa pozitivnom RPK anamnezom. U grupi novorođenčadi bez anamnestičkih podataka o pojavi nekog oblika RPK u porodici, patološki sonografski nalaz nađen je na 300 kukova(15,4%). Učestalost od 27,4% sonografski nestabilnih kukova u grupi ispitanika sa porodičnom opterećenošću je statistički značajno veća u odnosu na rizičnu novorođenčad sa negativnom porodičnom anamnezom. Anamnestički rizik I reda (otac, majka, rođeni brat/sestra), koji je u našem ispitivanju postojao u 53,3% kukova sa sonografskom nestabilnošću, pokazao se kao statistički značajniji u ispoljavanju patološkog nalaza.Potvrđen je značaj naslednih faktora, naročito ako deluju u sadejstvu sa drugim faktorima ortopedskog rizika.

38.
EGZACERBACIJA HEMANGIOMA NAKON RESPIRATORNE INFEKCIJE - PRIKAZ SLUČAJA
Lidija Pešić, Brankica Vasić, Ljiljana Janačković
ZDRAVSTVENI CENTAR ZAJEČAR, PEDIJATRIJSKA SLUŽBA

Hemangiomi su benigni vaskularni tumori koji su cesti kod dece. Mogu se naći u svim tkivima i organima,ali su najčešći na kozi.
PRIKAZ: Radi se o četvorogodisnjoj devojčici sa urođenim hemangiomom na koži genitalne regije. Sem povremenih upala grla devojčica je uglavnom bila zdrava. U četvrtoj godini života, u zimskom periodu lečena je ambulantno u Dečjem dispanzeru pod Dg: Bronchitis acuta. Sedam dana nakon izlečenja javlja se bolan otok u predelu desne femoralne regije. U krvnoj slici prisutna leukocitoza sa neutrofilijom’ Urađen ultrazvuk abdomena - nalaz uredan. Dobija antibiotsku i simptomatsku terapiju. S obzirom da je otok i dalje prisutan upućuje se u UDK- Beograd, u odeljenje plastične hirurgije gde je nakon ispitivanja utvrđeno da se radi o širenju hemangioma koje je nastalo zbog tromboflebitisa kao posledica prethodno preležanog bronhitisa.

39.
INFORMISANOST RODITELJA O POVIŠENOJ TELESNOJ TEMPERATURI DECE
B. Vasić, Lj. Jovanović, B. Jelenković, Lj. Janačković, B. Ružić, M. Milosavljević, M. Đuričić
ZDRAVSTVENI CENTAR ZAJEČAR, PEDIJATRIJSKA SLUŽBA

UVOD: Povišena telesna temperatura kod dece oduvek je bila važan i čest znak oboljenja i uzrok je 20% ambulantnih poseta lekaru. CILJ RADA: Procena informisanosti roditelja o povišenoj temperaturi deteta. METODOLOGIJA RADA: Anketirano je 110 roditelja koji su se u ambulantnim uslovima javili pedijatru. Dat je ankentni upitnik sa 15 pitanja od kojih je7 zatvorenog tipa (ponuđen odgovor DA/NE),6 otvorenog tipa i 2 mešovitog tipa.Prvih pet pitanja se odnosi na srodstvo s detetom., mesto boravka,godine života,stručnu spremu roditelja kao i broj dece u porodici. Sledećih 10 pitanja se odnosi na informisanost o povišenoj temperaturi kod deteta:.Pri pojavi povišene temperature treba se odmah obratiti lekaru? DA NE ); Povišena temperatura je uvek znak ozbiljne bolesti DA NE; Temperaturu iznad 38°C uvek treba snižavati DA NE; Uvek treba davati više vrsta lekova za snižavanje temperature DA NE; Najbolji lek protiv temperature je onaj dat u vidu injekcije DA NE; Antibiotici su lekovi za snižavanje temperature DA NE Koji biste lek dali detetu za sniženje temperature: 1)Andol 2) Brufen 3) Paracet 4) drugi (koji?); Da li uvek u kuci imate lek za snižavanje temperature? DA NE; . Od koga ste dobili informacije o povišenoj temperaturi kod dece? 1) porodice 2) zdravstvenog osoblja 3) iz medija 4) ostalo (navesti; Koje metode primenjujete za snižavanje temperature? REZULTATI I DISKUSIJA: Procenjivan je uticaj posmatranih činilaca (srodstvo,mesto boravka, školska sprema i godina života kao i broj dece u porodici) na informisanost roditelja.2/3roditelja smatra da se pri pojavi povišene temperature treba odmah obratiti lekaru,a 35,2% misli da je temperatura uvek znak ozbiljne bolesti. 97% roditelja smatra da temperaturu iznad 38°C treba uvek snižavati. Svi roditelji imaju uvek u kući lek za snižavanje temperature, 84,5% zna da je dovoljna jedna vrsta leka i najčešće se odlučuju za Brufen (68,5%) i Paracet (29%). Zabrinjava mišljenje 29/110 (27,4%) roditelja da je najbolji lek protiv temperature onaj dat u vidu injekcija i svaki peti roditelj smatra da su antibiotici lekovi za snižavanje povišene temperature.Od metoda za snižavanje povišene temperature najčešće se odlučuju za masažu alkoholom, sirćetom i tuširanje mlakom vodom,dok povećan unos tečnosti bi primenio mali broj roditelja. ZAKLJUČAK: Potrebno je u svakodnevnom ambulantnom radu intenzivirati zdravstveno-vaspitni rad.

40.
UČESTALOST AKUTNOG ZAPALJENJA SREDNJEG UVA U PRIMARNOJ ZDRAVSTVENOJ ZAŠTITI, KOD DECE U PRVE DVE GODINE ŽIVOTA, ROĐENE U PERIODU 1999. - 2003. GODINE U OPŠTINI ZAJEČAR
B. Vasić, Lj. Jovanović, B. Jelenković, Lj. Janačković, B. Ružić, M. Mihajlović, M. Đuričić
ZDRAVSTVENI CENTAR ZAJEČAR. PEDIJATRIJSKA SLUŽBA

UVOD: Akutna upala srednjeg uva (otitis media acuta - OMA) je najčešća bakterijska infekcija kod odojčadi i male dece. Ona se sa najvećom učestalošću ispoljava u prve dve godine života, češće kod muške dece. Upala srednjeg uva može se ispoljiti na više načina: akutna upala srednjeg uva , povratna- rekurentna upala, perzistentno zapaljenje srednjeg uva i hronična upala srednjeg uva. Lečenje-kod dece mlađe od dve godine OMA leči se standardnim dozama amoksicilina (50 mg /kg/dan) ili visokim dozama amoksicilina (80 mg /kg/dan) u trajanju od 10 dana. Akutne epizode u toku rekurentnog zapaljenja srednjeg uva leče se na isti način kao i AOM. CILJ RADA: Procena učestalosti oboljevanja od akutnog zapaljenja srednjeg uva u primarnoj zdravstvenoj zaštiti kao i upotrebu antimikrobne terapije, kod dece u prve dve godine života, rođene u periodu 1999- 2003. godine u opštini Zaječar. METODOLOGIJA RADA: Podaci su dobijeni iz zdravstvenih kartona dece koja su u uzrastu do dve godine života lečena u ambulantnim uslovima od OMA u Dečjem dispanzeru ZC Zaječar. Dijagnozu OMA (simplex / supurativni) postavio je ORL specijalista kod 385 (14,8 %) od 2598 dece rođene u posmatranom periodu. Posmatrani su sledeći parametri: mesto boravka, uzrast, pol, vrsta i dužina antimikrobne terapije, pridružene bolesti ( astma, adenoidne vegetacije) kao i učestalost recidiva OMA. REZULTATI I DISKUSIJA: OMA je registrovan kod 245/ 1680 gradske dece i 140/818 dece iz seoske sredine. Supurativni OMA registrovan je kod 35 /385 dece, dok 181/385 ima obostrani simplex OMA. Paracenteza je učinjena kod 41 deteta a pozitivna je kod 61%. Mali broj ove dece je hospitalizovan 16/ 385 (4,2%). Najveća učestalost OMA je u uzrastu od 10,5 meseci. Muška deca oboljevaju u 56%. Najčešće propisivani antibitici su: penicilin, Sinacilin, Ampicilin i Palitrex. Zabrinjava relativna učestalost upotrebe aminoglikozidnih antibiotika u terapiji. Antimikrobna terapija je najčešće primenjivana duže od 5 dana (82 %). Učestalost pridruženih bolesti nije velika (6/385). Aeracione cevčice su ugrađene kod dvoje dece, dok je kod jednog deteta učinjena antrotomija. Recidiv OMA u prve dve godine života imalo je 78 (31,8%) dece ZAKLJUČAK: OMA kod dece u prve dve godine života je relativno često oboljenje. Dobijeni podaci o karakteristikama OMA u ovom uzrastu su u skladu sa podacima iz literature.

41.
NASLEDNA SFEROCITOZA U JEDANAESTOGODIŠNJEG DEČAKA - PRIKAZ SLUČAJA
B. Jelenković (1), Lj. Jovanović (1), B. Vasić (1), V.Šavija (2)
ZDRAVSTVENI CENTAR ZAJEČAR , (1) PEDIJATRIJSKA SLUŽBA, (2) RADIOLOŠKA SLUŽBA

Nasledna sferocitoza je autozomno-dominantni (AD) poremećaj proteina ćelijske membrane eritrocita. Poremećaj dovodi do smanjene površine ćelije u odnosu prema volumeni i posledično do okruglog oblika eritrocita (sfera) koji je nefleksibilan i biva uništen pre vremena (hemoliza). Simptomi bolesti su: anemija, povećana slezina i žutica. Žutica može biti periodična, blaža u ranom detinjstvu. Zbog povećane proizvodnje žučnih boja, učestalo je stvaranje žučnih kamenaca čak i u detinjstvu. Koštana srž povećava proizvodnju eritrocita za 6-8 puta, te je anemija blaga do umerena. Razaranje eritrocita se povremeno može povećati ( zbog infekcije) pri čemu se slezina još više povećava. Dijagnoza se postavlja na osnovu anamneze, kliničke slike i laboratorijske potvrde povišene osmotske fragilnosti eritrocita u hipotoničnom rastvoru. Imuni uzroci hemolize se isključuju Antiglobulin testom. Prikazujemo jedanaestogodišnjeg dečaka sa naslednom sferocitozom potvrđenom u IMD Novi Beograd u sedmoj godini života. Majka takođe ima naslednu sferocitozu kao i deda po majci kome je učinjena terapijska splenekromija. Dečak se javio zbog bolova u trbuhu, osećaja mučnine i povišene telesne temperature. Dečiji hirurg isključuje akutno hirurško oboljenje te je dečak primljen u Dečije odeljenje. Bol u trbuhu se lokalizuje u desnom hipohondrijumu, učinjene laboratorijske analize Hgb 8 g/l, Ht o,20, Er 2,4 x 1012, Le 13,5 x 109 , ukupni bilirubin 46,8µmol/l, direktni 17,5µmol/l. Pri UZ pregledu registrovan je žučni talog koji ispunjava 2/3 žučne kese. Nakon uvođenja antimikrobne terapije opšte stanje bolje, afebrilan, nema dalje hemolize.

42.
UPOREDNI PRIKAZ NAPREDOVANJA U TELESNOJ MASI I DUŽINI U PRVE DVE GODINE ŽIVOTA EUTROFIČNE, HIPOTROFIČNE I HIPERTROFIČNE NOVOROĐENČADI ROĐENE U OPŠTINI ZAJEČAR U PERIODU 2000-2001. GODINE
B. Jelenković, B. Vasić, Lj. Jovanović
ZDRAVSTVENI CENTAR ZAJEČAR, PEDIJATRIJSKA SLUŽBA

UVOD: Nakon rođenja telesna masa veoma brzo i dosta pravilno raste: u 5. mesecu života udvostruči se masa na rođenju, da bi se krajem prve godine utrostručila. U dece koja su bila krupnija na rođenju napredovanje je nešto sporije, a u sitnije-brže.U toku prve godine ukupni prirast u dužinu je preko 25 cm, u drugoj oko 12 cm. Postoji negativna povezanost između telesne dužine na rođenju i prirasta u dužinu u prvih 6 meseci života za oba pola. Druga godina života se karakteriše kontinuiranim smanjenjem brzine rasta do nivoa karakterističnog za period detinjstva. CILJ RADA: praćenje napredovanja u telesnoj masi (TM) i telesnoj dužini (TD) eutrofične, hipotrofične i hipertrofične novorođenčadi rođene u terminu, u opštini Zaječar u periodu 2000-2001. godine. METODOLOGIJA RADA: Eutrofična novorođenčad (NN) dobijena je metodom slučajnog izbora, hipotrofična NN u terminu (TM na rođenju ≤ 2500g) i hipertrofična NN (TM na rođenju ≥ 4000 g). U 2000 i 2001. godini rođeno je 49 hipotrofične NN i 73 hipertrofične NN. Kontrolnu grupu činilo je 73 eutrofične NN. Podaci su dobijeni iz lista za novorođenče i zdravstvenih kartona sa sistematskih pregleda u uzrastu od 3 , 6, 9, 12 i 24 meseca u Dečjem dispanzeru ZC Zaječar. TM dobijena je merenjem dece na vagi sa tačnošću do hiljaditog dela kilograma, a TD je dobijena merenjem na horizontalnom dužinometru sa preciznošću do 0,5 cm. Dobijeni parametri upoređivani su u uzrastu od rođenja, sa 3, 6, 9, 12 meseci i 24 meseca. REZULTATI I DISKUSIJA: Dobijene prosečne TM i TD na rođenju i u uzrastu od 3 , 6, 9, 12 i 24 meseca prikazane su u tabeli. U prva tri meseca života, prosečno dodavanje u TM i TD iznosilo je kod eutrofične NN 3329 g/9,7 cm, kod hipotrofične 3255g/9,98cm i kod hipertrofične NN 3073g/9,37cm. U prvih 6 meseci prosečno dodavanje u TM i TD iznosilo je kod eutrofične NN 4834 g/15,6 cm, kod hipotrofične 4891g/17,7cm i kod hipertrofične NN 4600g/ 15,4 cm. Od 6- 12 meseci prosečno dodavanje u TM i TD iznosilo je kod eutrofične NN 2457 g/9,3 cm, kod hipotrofične 2229g/9,2cm i kod hipertrofične NN 2882g/8,8cm. U drugoj godini života prosečno dodavanje u TM i TD iznosilo je kod eutrofične NN 2626g/11,1 cm, kod hipotrofične 2747g/10,9cm i kod hipertrofične NN 3167g/12,2cm. ZAKLJUČAK: Hipotrofična NN u prvih 6 meseci života znatno napreduje u TM i TD u odnosu na hipertrofičnu NN. Hipertrofična NN nakon perioda relativno ujednačenog dodavanja u TM u prvih šest meseci, a u TD u prvoj godini pokazuju nešto veće dodavanje u TM i TD u odnosu na eutrofičnu i hipotrofičnu NN u istom periodu.

43.
HIPOTROFIČNA NOVOROĐENČAD U OPŠTINI ZAJEČAR U PERIODU 2000. - 2001. GODINE (UČESTALOST, ČINIOCI KOJI UTIČU NA RAĐANJE I NAJČEŠĆA PATOLOŠKA STANJA)
Lj. Jovanović, B. Jelenković, B. Vasić
ZDRAVSTVENI CENTAR ZAJEČAR, PEDIJATRIJSKA SLUŽBA

UVOD: Novorođenčad male telesne mase (TM<2500 g) - može biti rođeno pre termina - neonatus praetemporarius i rođeno u terminu - malo za datum” (small for gestacional age). Pojedina patološka stanja vezana su za malu telesnu masu. Učestalost asfiksije i intrapartalnih poremećaja veća je u novorođenčadi sa intrauterinim zastojem u rastenju u odnosu na eutrofičnu novorođenčad uporedive gestacione starosti. Deca male telesne mase imaju povećani rizik za neonatalni morbiditet CILJ RADA: procena učestalosti rađanja hipotrofične novorođenčadi rođene u terminu, u opštini Zaječar u periodu 2000-2001. godine, uticaj pojedinih činilaca na njihovo rađanje, kao i najčešća patološka stanja. METODOLOGIJA RADA: Izvor podataka su porođajni listovi za novorođenčad. U grupu novorođenčadi sa intrauterinim zastojem u rastenju svrstana je novorođenčad sa telesnom masom manjom od 10. percentila za novorođenčad uporedive gestacione starosti, podaci su dobijeni iz lista za novorođenče. Praćeni su sledeći činioci: pol, porođajna masa (PM), porođajna dužina (PD), obim glave (OG), mesto boravka majke, godine majke na porođaju, redosled rađanja, način završetka porođaja, osobine pupčanika, posteljice, izgled plodove vode, kao i navike majki u trudnoći ( pušenje cigareta). Takođe su procenjivani stepen adaptacije na vanmaterične uslove prema APGAR skoru (AS), porođajne traume, kao i pridružena patološka stanja (asfiksija, hiperbilirubinemija). REZULTATI I DISKUSIJA: Od 455 porođaja 2000. godine rođeno je 24 (5,3%)novorođenčadi (NN) sa telesnom masom (TM) ≤ 2500g, a od 462 porođaja 2001. godine rođeno je 25 (5,4%)tj. 5,4% u proseku. Od 49 majki 31 je iz grada, a 18 sa sela. Majke starosti 20-29 godina češće rađaju hipotrofičnu NN u odnosu na druge dobne grupe u fertilnom periodu. Po redosledu rađanja najčešće su prvorođena deca (53%) , češće su ženskog pola (63 %), a velika je učestalost blizančkih trudnoća. Tokom trudnoće 50 % trudnica je pušilo cigarete. Porođaj je u 75% slučajeva završen vaginalnim putem. Posteljica je lakša od 500 g u 40% slučajeva, pupčanik je uobičajene dužine, dok je plodova voda bila zamućena u 4 slučaja, a placenta previja u jednoj trudnoći. Apgar skor niži od 7 imalo je 45% hipotrofične NN, dok se 55% NN optimalno adaptiralo na vanmaterične uslove. Porođajne traume su retke. Česta pridružena stanja su asfiksija, hipoksično-ishemijska encefalopatija, hiperbilirubinemija i anemija, zbog čega je svako drugo NN lečeno u Odseku Neonatologije. ZAKLJUČAK: Dobijeni podaci su u skladu sa podacima iz literature. G. Papaevangelou je našao da od 4369 novorođenčadi 336 je rođeno pre termina, dok 112 imaju intrauterino zaostajanje u rastenju.

44.
AKUTNI POLIRADIKULONEURITIS - PRIKAZ SLUČAJA
B. Ružić, B. Cokić, B. Jelenković, Lj. Nikodijević, D. Stefanović-Labović, Lj. Jovanović, B. Vasić
ZDRAVSTVENI CENTAR ZAJEČAR - PEDIJATRIJSKA SLUŽBA

Akutni poliradikuloneuritis je vodeći uzrok paraliza u dece u svim zemljama u kojima je vakcinacijom poliomijelitis iskorenjen. Bolest u većine dece počinje 1-3 nedelje posle respiratorne ili gastrointestinalne infekcije, retko nakon vakcinacije. Akutni poliradikuloneuritis (Guillain-Barre-ov sindrom) je stečena bolest sa akutnim, a često i subakutnim razvojem mlitavih slabosti tela, sa tendencijom ka spontanom oporavku, sa verovatnim autoimunim mehanizmom u svom nastanku i sa nepoznatom etiologijom. Ova polineuropatija zauzima značajno mesto u dečjoj neurologiji jer je vrlo česta u dečjoj dobi i ima dobru prognozu uprkos teškoj kliničkoj slici. Incidenca iznosi 0,38-1,13 obolelih na 100000 dece ispod 15 godina. Od 17-68% dece leci se u odeljenjima intenzivne nege, u 10-23% neophodna je primena mehaničke ventilacije. Primenom intenzivne terapije smrtnost je smanjena na 2-3%. Prikazujemo osmogodišnju devojčicu kod koje se dve nedelje nakon respiratorne infekcije javlja bol i slabost u nogama, koji nakon tri dana progrediraju do nemogućnosti samostalnog hoda. Nakon ispitivanja u tercijalnoj ustanovi, a na osnovu kliničke slike, albumino-citološke disocijacije i EMNG nalaza demijelinizacione polineuropatije postavljena je dijagnoza: Sy Guillain-Barre. Nakon dvomesečnog rehabilitacionog tretmana dolazi do kompletnog oporavka.

45.
UČESTALOST AKUTNE UPALE SREDNJEG UVA KOD DECE U PRVE DVE GODINE ŽIVOTA HOSPITALIZOVANE U DEČJEM ODELJENJU Z.C. ZAJEČAR U ZAJEČARU U PERIODU 2000-2004. GODINE
Lj. Jovanović, B. Jelenković, B. Vasić
ZDRAVSTVENI CENTAR ZAJEČAR, PEDIJATRIJSKA SLUŽBA

UVOD: Akutna upala srednjeg uva je najčešća bakterijska infekcija kod odojčadi i male dece. Ona se sa najvećom učestalošću ispoljava u prve dve godine života, češće kod muške dece. Ustanovljeno je više faktora koji doprinose ranom nastajanju upale srednjeg uva. Među njima su genetska predispozicija, disfunkcija Eustahijeve tube, poremećaji imunološkog sistema, loše socio-ekonomsko stanje porodice, boravak u obdaništu, izloženost duvanskom dimu, rascep nepca i druge kongenitalne anomolije. CILJ RADA: Procena učestalosti oboljevanja od akutne upale srednjeg uva (otitis media acuta-OMA) u hospitalizovane dece uzrasta do dve godine kao i učešće faktora koji doprinose njenom ranom nastajanju. METODOLOGIJA RADA: Podaci su dobijeni iz istorija bolesti dece koja su u uzrastu do dve godine života hospitalizovana zbog OMA u Dečjem odeljenju ZC Zaječar u periodu od 2000-2004. god. Dijagnozu OMA ( simplex / supurativni) postavio je ORL specijalista kod 231 od 4229 dece hospitalizovane u posmatranom periodu. Posmatrani su sledeći parametri: mesto boravka, uzrast, pol, porođajna težina, dužina dojenja, redosled rađanja, godišnje doba u vreme rađanja, godine majke , školska sprema majke, broj dece u porodici,boravak u obdaništu, pasivno pušenje. REZULTATI I DISKUSIJA: OMA je registrovan kod 142/ 1680 ( 8,4%) gradske dece i 89/818 (10,9%) dece iz seoske sredine. Supurativni OMA registrovan je kod 72 /231 dece, dok 88 / 231 ima obostrani sekretorni OMA. Najveća učestalost OMA je u uzrastu od 11,25 meseci. Muška deca oboljevaju u 60%, najčešće su na rođenju teški od 3001-3500 g (93/231)i 25001-3000 g (45/231). Približno je ista (oko 40%) učestalost dojene dece i one koja nisu dojena.Što se tiče redosleda rađanja-češće su to prvorođena deca (54,11%) majki između 20-29 godina, sa srednje stručnom spremom, iz porodica sa jednim detetom. Nema velike razlike u odnosu na doba godine u kome su deca rođena. Mali broj dece ide u kolektiv. Polovina roditelja su pušači. ZAKLJUČAK: Oboljevanje od upale srednjeg uva u uzrastu do dve godine života zauzima značajno mesto u morbiditetu hospitalizovane dece (5,46%). Podaci o učestalosti faktora koji doprinose ranom oboljevanju od OMA slažu se sa literalnim podacima, osim za boravak u kolektivu, što bi moglo da se objasni činjenicom da se najveći broj dece sa OMA leči u ambulantnim uslovima.

46.
KLINIČKA SLIKA, TOK I PROGNOZA AKUTNE UPALE SREDNJEG UVA KOD DECE U PRVE DVE GODINE ŽIVOTA HOSPITALIZOVANIH U DEČJEM ODELJENJU Z.C. ZAJEČAR U ZAJEČARU U PERIODU 2000-2004. GODINE
Lj. Jovanović, B. Vasić, B. Jelenković
ZDRAVSTVENI CENTAR ZAJEČAR, PEDIJATRIJSKA SLUŽBA

UVOD: Akutna upala srednjeg uva je najčešća bakterijska infekcija kod odojčadi i male dece. Ona se sa najvećom učestalošću ispoljava u prve dve godine života. Akutna upala srednjeg uva ispoljava se povišenom telesnom temeraturom, bolom u uvu i uznemirenošću deteta. Razvoju zapaljenja srednjeg uva prethode znaci infekcije gornjih disajnih puteva. Često se ispoljava dijareja, povraćanje i odbijanje hrane. Može se ispoljiti i gnojna sekrecija, praćena bolom u uvu i gubitkom sluha. Ponekad se akutna upala srednjeg uva ispoljava i kao blaga infekcija koja se brzo smiruje i koja nije praćena opštim poremećajima. Akutna upala srednjeg uva može da dovede do supurativnih komplikacija i razvoja hroničnog zapaljenja. Retke koplikacije su mastoiditis i meningitis. CILJ RADA: Procena ispoljavanja kliničke slike, tok i prognoza kod akutne upale srednjeg uva (otitis media acuta-OMA), u hospitalizovane dece uzrasta do dve godine u Dečjem odeljenju ZC Zaječar u periodu od 2000-2004. god. METODOLOGIJA RADA: Podaci su dobijeni iz istorija bolesti dece koja su u uzrastu do dve godine života hospitalizovana zbog OMA u Dečjem odeljenju ZC Zaječar u periodu od 2000-2004. god. Dijagnozu OMA (simplex / supurativni) postavio je ORL specijalista kod 231 od 4229 dece hospitalizovane u posmatranom periodu. Posmatrani su sledeći parametri: kinička slika (povišena temetatura, sekrecija iz nosa, kašalj, gastroenterokolitis), tok i prognoza kod akutne upale srednjeg uva. REZULTATI I DISKUSIJA: OMA je registrovan kod 142/ 1680 (8,4%) gradske dece i 89/818 (10,9%) dece iz seoske sredine. Supurativni OMA registrovan je kod 72 /231 dece,obostrani u 21,21%,levo u 5,63%,desno u 4,33%, dok 159 / 231 ima OMA simplex, i to obostrano 49/231,levo34/231, desno 37/231.Paracenteza je učinjena kod 89/231 dece, pozitivan nalaz imalo je 72/89 dece, i to obostrano 49/72, levo 13/72, desno 10/72. Povišena telesna temeratura prisutna je često kod dece sa OMA ( 80,5%),sekrecija iz nosa prisutna je u 132/231 dece, kašalj u 146/231 dece, dok se gastroenterokolitis sreće manje učestalo - 22/231. Afebrilno je bilo 45/231 dece, dok je febrilnost trajala do pet dana kod 113/231, a kod 73/231 dece duže od 5 dana. Adenoidne vegetacije sreću se kod 3/231 dece,dok je astmu imalo 4/231 dece.Komplikacije se retko sreću-otoantritis u 1/231 i mastoiditis u 1/231dece.Ponovo je hospitalizovano 22/231 (9,52%) dece, dok je 14/231 dece dobilo preporuku za ugradnju cevčica, a 2/231 za adenoidektomiju. ZAKLJUČAK. Najaveći broj hospitalizovane dece uzrasta do dve godine ima OMA simplex. U kliničkoj slici dominira febrilnost, sekrecija iz nosa i kašalj, pridružene bolesti, kao i komplikacije sreću se manje učestalo.

47.
HIPOTROFIČNA NOVOROĐENČAD U OPŠTINI ZAJEČAR U PERIODU 2000-2001. GODINE (UČESTALOST, ČINIOCI KOJI UTIČU NA RAĐANJE I NAJČEŠĆA PATOLOŠKA STANJA)
Lj. Jovanović, B. Jelenković, B. Vasić
ZDRAVSTVENI CENTAR ZAJEČAR, PEDIJATRIJSKA SLUŽBA

UVOD: Novorođenčad male telesne mase (TM<2500 g)-može biti rođeno pre termina-neonatus praetemporarius i rođeno u terminu- malo za datum” (small for gestacional age). Pojedina patološka stanja vezana su za malu telesnu masu. Učestalost asfiksije i intrapartalnih poremećaja veća je u novorođenčadi sa intrauterinim zastojem u rastenju u odnosu na eutrofičnu novorođenčad uporedive gestacione starosti. Deca male telesne mase imaju povećani rizik za neonatalni morbiditet CILJ RADA: procena učestalosti rađanja hipotrofične novorođenčadi rođene u terminu, u opštini Zaječar u periodu 2000-2001. godine, uticaj pojedinih činilaca na njihovo rađanje, kao i najčešća patološka stanja. METODOLOGIJA RADA: Izvor podataka su porođajni listovi za novorođenčad. U grupu novorođenčadi sa intrauterinim zastojem u rastenju svrstana je novorođenčad sa telesnom masom manjom od 10. percentila za novorođenčad uporedive gestacione starosti, podaci su dobijeni iz lista za novorođenče. Praćeni su sledeći činioci: pol, porođajna masa (PM), porođajna dužina (PD), obim glave (OG), mesto boravka majke, godine majke na porođaju, redosled rađanja, način završetka porođaja, osobine pupčanika, posteljice, izgled plodove vode, kao i navike majki u trudnoći ( pušenje cigareta). Takođe su procenjivani stepen adaptacije na vanmaterične uslove prema APGAR skoru (AS), porođajne traume, kao i pridružena patološka stanja (asfiksija, hiperbilirubinemija). REZULTATI I DISKUSIJA: Od 455 porođaja 2000. godine rođeno je 24 (5,3%)novorođenčadi (NN) sa telesnom masom (TM) ≤ 2500g, a od 462 porođaja 2001. godine rođeno je 25 (5,4%)tj. 5,4% u proseku. Od 49 majki 31 je iz grada, a 18 sa sela. Majke starosti 20-29 godina češće rađaju hipotrofičnu NN u odnosu na druge dobne grupe u fertilnom periodu. Po redosledu rađanja najčešće su prvorođena deca (53%) , češće su ženskog pola (63 %), a velika je učestalost blizančkih trudnoća. Tokom trudnoće 50 % trudnica je pušilo cigarete. Porođaj je u 75% slučajeva završen vaginalnim putem. Posteljica je lakša od 500 g u 40% slučajeva, pupčanik je uobičajene dužine, dok je plodova voda bila zamućena u 4 slučaja, a placenta previja u jednoj trudnoći. Apgar skor niži od 7 imalo je 45% hipotrofične NN, dok se 55% NN optimalno adaptiralo na vanmaterične uslove. Porođajne traume su retke. Česta pridružena stanja su asfiksija, hipoksično-ishemijska encefalopatija, hiperbilirubinemija i anemija, zbog čega je svako drugo NN lečeno u Odseku Neonatologije. ZAKLJUČAK: Dobijeni podaci su u skladu sa podacima iz literature. G. Papaevangelou je našao da od 4369 novorođenčadi 336 je rođeno pre termina, dok 112 imaju intrauterino zaostajanje u rastenju.

48.
SEZONSKE VARIJACIJE POJAVE MENARHE
S. Milenković (1), M. Milenković (2), Lj. Narodović (3), M. Kero(3)
(1) KBC ZEMUN, (2) ZDRAVSTVENI CENTAR SMEDEREVO, (3) ZDRAVSTVENI CENTAR ZAJEČAR

Na uzrast pojave menarhe utiču brojni faktori kao što su nasleđe, geografsko okruženje, klima, psihosocijalni faktori, socioekonomski status, ishrana, fizička aktivnost kao i prisustvo hroničnih bolesti. Postoji mišljenje da su godišnje varijacije u pojavi menarhe uzrokovane sezonskim varijacijama u dužini fotoperioda i temperature. CILJ rada je bio da utvrdi da li postoji sezonska varijabilnost u pojavi menarhe u našem uzorku. MATERIJAL I METOD Transferzalna studija je sprovedena u nekoliko osnovnih i srednjih škola u Boru 2001. god. U studiju su uključene postmenarhalne devojčice uzrasta 11-19 godina. Podaci o mesecu pojave menarhe dobijeni su retrospektivnom metodom. Ispitivana je učestalost pojave menarhe po mesecima i kvartalima ( januar-mart, april-jun, jul-septembar, oktobar-decembar), a značajnost razlike u distribuciji pojave menarhe testirana je Hi kvadrat testom. REZULTATI Studijom je obuhvaćeno 1786 devojčica. Ispitujući povezanost godišnjih doba i pojave menarhe nađeno je da postoji statistički značajna razlika u pojavi menarhe u zavisnosti od godišnjeg doba (X2= 15,79, p< 0,01).Najčešća je pojava menarhe u trećem kvartalu - 28,1% a najređa u četvrtom 19,6%. Kada je u pitanju mesec onda je to najčešće maj 11,7% a najređe novembar.4,9%. DISKUSIJA Menarha se u ispitivanih devojčica tokom godine najčešće javlja u trećem kvartalu (jul, avgust, septembar) a kada je u pitanju mesec onda su to najčešće maj i avgust a najređe novembar. Zimski pik je u februaru. Kako se menarha značajno češće javljala u letnjim mesecima, za razliku od zimskih, kao i u maju, kada se dužina dana bliži maksimumu, možemo zaključiti da su temperatura i dužina fotoperioda glavni faktori koji određuju sezonski ritam pojave menarhe. Slične podatke dobili su i drugi autori. Međutim, ne treba zaboraviti da je u letnjim mesecima kao i u februaru školski raspust. Izgleda da na učestalost pojave menarhe utiče i ritam školskih aktivnosti. Mogući uticaj psihosocijalnog stresa na trendove pojave menarhe nalazimo i u radovima drugih autora . Smatramo da je teško razdvojiti uticaj raznih faktora okoline kao što su ishrana, temperatura ili dužina fotoperioda od uticaja ostalih faktora kao što su socioekonomski i stres na reproduktivnu osu.ZAKLJUČAK Sezonski ritam pojave menarhe mogao bi biti uzrokovan sezonskim varijacijama u dužini fotoperioda i temperature ali i godišnjim rasporedom školskih raspusta.

49.
DEČJA OKCIPITALNA EPILEPSIJA SA KASNIM POČETKOM (GASTAUT-OV SINDROM) – PRIKAZ SLUČAJA
Emil Vlajić
ZDRAVSTVENI CENTAR ZAJEČAR, NEUROPSIHIJATRIJSKA SLUŽBA

Gibbs i Gibbs su još 1952.godine opisali dečaka sa tipičnim napadima i EEG nalazom, ali je tek znatno kasnije idiopatska dečja okcipitalna epilepsija sa kasnim početkom prepoznata od strane ILAE kao posebni entitet u poslednjoj klasifikaciji (2001. godine), po izdvajanju Panayiotopoulos-ovog sindroma. Od svih dečjih idiopatskih parcijalnih epilepsija, Gastautov oblik okcipitalne epilepsije se javlja samo u 3,8% slučajeva. Karakteristika i učestalost napada uz tipičan nalaz u EEG-u i normalne neurološki psihički i neuroimidging statuse ukazuje na dijagnozu. Sami napadi se sastoje iz vizuelnih znakova (potpuno slepilo, jednostavne vizuelne halucinacije, delimičan gubitak vida, kompleksne vizuelne halucinacije i iluzije) i nevizuelnih znakova (devijacija pogleda, stezanje očnih kapaka i učestalo treptanje, glavobolja, mučnina i povraćanje, izmene stanja svesti). Pojava prvih napada se dešava obično oko osme godine života, napadi su učestali, često i svakodnevni. Lek izbora je karbamazepin. Prikazujemo devojčicu M.D. rođenu 1991. godine. U vreme prvog kontakta devojčica ima 9 ipo godina, i dobar je đak trećeg razreda. Roditelji opisuju epizode koje se već javljaju unazad godinu dana (od uzrasta 8,5 godina): iznenada prekine aktivnost, spusti glavu, kaže da ne vidi ništa ali reaguje na pozive, odgovara na pitanja. Deluje kao da gleda u jednu stranu, nekada naniže, ponekad trlja oči. Sve traje do jednog minuta i potom nastavlja aktivnost, ali često bude pospana i odspava na kratko. Povremeno samom napadu prethodi glavobolja. Prvi EEG nalaz (3.4.2001 godine) pokazuje normalnu osnovnu aktivnost, sporiju alpha, sa pojedinačnim visokovoltiranim šiljak-talas i oštrim talas-spori talas kompleksima iznad levih okcipšitalnih regiona. Uradjen CT i NMR mozga ne pokazuju značajna odstupanja od normale. Uveden valproat. Kontrolni EEG nalazi takodje sa okcipitalnim epileptičnim fokusom. Učestalost napada oscilira, napadi su stereotipni identični već opisanim, sa promenljivom dužinom trajanja, tako da povremeno traju neobično drugo, od 20 i 30 minuta, pa sve do 2 sata i 30 minuta. Uveden i drugi antiepileptik (lamotrigin, mart 2003) sa prolaznim povoljnim efektom. Napadi se i dalje javljaju, te se januara 2004. godine umesto lamotrigina uvodi karbamazepin. Specifični nalaz se gubi, te od avgusta 2004. godine EEG nalaz je normalan. Pacijentkinja se i dalje prati (poslednja kontrola marta 2005. godine), napadi su nešto redji (1 do 2 mesečno), redovno uzima dva antiepileptika i ima normalan EEG nalaz. Iako redak, ovaj sindrom je prepoznatljiv i zahteva dugotrajno praćenje uz specifičnu terapiju koja treba da traje duže nego kod ostalih idiopatskih fokalnih dečjih epilepsija.

50.
USVOJENOST PREDLOGA KOD DECE PREDŠKOLSKOG UZRASTA IZ SEOSKE SREDINE
Nensi Mitrović, Danijela Stanković
ZDRAVSTVENI CENTAR NEGOTIN

Predlozi kao nepromenljiva vrsta reči stoje ispred imeničkih reči,određujući odnose u koje one stupaju sa drugim rečima u rečenici. Frekventnost predloga u dečijem govoru je 1%, a dete tokom četvrte godine života treba da ih ima u svom rečniku. CILJ rada je ispitati nivo razvijenosti predloga kod dece predškolskog uzrasta iz seoske sredine. Ispitivanjem je obuhvaćeno 108 deteta predškolskog uzrasta. METOD RADA: Test za ispitivanje usvojenosti predloga (IEFPG) koji se koristi za procenu nivoa razvijenosti predloga u dece predškolskog uzrasta. REZULTATI su pokazali da deca aktivno koriste predloge u 52.08 %, u 42.36 % ih ne koriste a u 11.80 % su nesigurna. U svom pasivnom rečniku ih imaju u 43.86%, u 57.52 % ih nemaju, a u 1.96 % su nesigurna. Aktivno su najrazvijeniji predlozi «U», «NA» i «ISPOD» a pasivno predlozi «ISPOD», «U» i «IZA». ZAKLJUČAK: Jezik deteta predškolskog uzrasta je u zavisnosti s jezikom porodice i socijalne sredine.Sadržaj rečenice nekada deluje kao stereotipno ponavljanje onoga što se čuje u kući. Veliku ulogu u usvojenosti predloga ima i nedostatak, odnosno smanjena ili neadekvatna govorna stimulacija.

51.
KVALITET DOSTUPNE ZDRAVSTVENO-VASPITNE EDUKACIJE NEGOTINSKIH SREDNJOŠKOLACA
Danijela Stanković (1), Sanja Mikulović (2), Nensi Mitrović (1)
(1) ZDRAVSTVENI CENTAR NEGOTIN, (2) NEGOTINSKA GIMNAZIJA

Nepravilne životne i nutritivne navike participiraju u etopatogenezi mnogih aktuelnih bolesti.Njihovim korigovanjem i blagovremenom edukacijom populacije može se uticati na smanjenje broja novoobolelih. CILJ RADA: Prikazati kvalitet znanja, štetne nutritivne i životne navike,pozitivne i negativne stavove o zdravlju u srednjoškolskoj populaciji Negotina. METOD: Anketa,funkcionalna analiza i statistička obrada podataka. REZULTATI: Istraživanje je sprovedeno anketiranjem 53 učenika-29 ženskih i 24 muških ispitanika četvrtog razreda srednih škola. Utvrđeno je da 20.8% učenika ima roditelje obolele od hipertenzije, a 37.7 % gojazne roditelje. Slanu hranu (više od 6 g/dan) konzumira 24.5% a životinjsku mast 79.2% đaka. Njih 56.6% se redovno bavi fizičkom aktivnošću. Zdravstvena znanja 50.9% dobija u porodici..Samo 1.9% učenika misli da škola posvećuje dovoljno pažnje zdravstvenoj edukaciji, a 98.1 % nije zadovoljno dostupnim informacijama. ZAKLJUČAK: Negotinski srednjoškolci nisu zadovoljni obimom i vrstom dostupnih zdravstvenih sadržaja. Postojeća znanja su na informativnom nivou. Zdravstvene i nutritivne navike su formirane u porodici,nisu na zavidnom nivou i škola na njih nije mnogo uticala. Postoji veliko interesovanje za zdravstvene teme,jer 98.1% učenika želi nova znanja. Predlažemo plasiranje znanja i informacija o zdravlju na adekvatniji način-radionice, aktivno učešće đaka u zdravstvenim projektima, vršnjačku edukaciju, kao i obradu aktuelnih zdravstvenih tema uz pomoć zdravstvenih radnika iz lokalne zajednice koje su sfera interesovanja đaka-masovne nezarazne bolesti, bolesti zavisnosti i nepravilne ishrane, reproduktivno zdravlje.